Filosofie – periode september - december 2024

Wat is de mens? Hoezeer van levensbelang die vraag ook mag lijken, het heeft lang geduurd voordat de filosofie haar systematisch is gaan doordenken. Toen echter bleek, dat ze nooit echt uit haar aandacht is weggeweest, maar eerder verweven met andere vragen die haar bezighielden, zoals die naar betrouwbare kennis. De noodzaak om zich met ernst over de vraag naar de mens te buigen, voelde de filosofie pas later, aan het begin van de twintigste eeuw. Toen bleken - volgens haar grondlegger Max Scheler -, een eigen gebied en zelfs een nieuwe leer over het menselijke vereist.

Maar toch: waarom zo laat? Antwoord: In elk geval geprovoceerd door de onstuitbare opkomst gedurende de negentiende eeuw van het weten omtrent de mens en diens ontwikkeling. Er was een verwarrende hoeveelheid kennis over mens en dier beschikbaar gekomen. De nieuwe filosofische aanpak kreeg de naam ‘filosofische antropologie’ (wijsgerige leer over de mens), met grote aandacht voor diens lichamelijke aspecten.   

In onze cursus willen we aandacht geven aan de geschiedenis van mensbeelden, aan centrale kwesties betreffende de aard van de mens, zoals ze zijn gezien door de filosofie. De verhouding tussen ziel/geest en lichaam, de spanningen tussen de rede en emoties, de rol van de zintuigen. Die kwesties blijken van groot belang vooe een filosofisch mensbeeld. Voorts aandacht voor de plaats van de mens in de wereld die hem omringt, het natuurlijke milieu, de  cultuur en de samenleving. Hoe moet de invloed hiervan worden geschat? Wat is de rol van de taal? De superioriteit van de mens over het dier is heel lang bijna vanzelfsprekend geweest. Waar ligt daarvan de oorsprong?

Deze onderwerpen komen aan de orde in 'bijdragen over het mensbeeld' volgens de mythe. Voorts  opvattingen over de mens volgens de  Oudheid (Plato en Aristoteles), de hogere bestemming van de mens volgens van Augustinus en Pascal, de mens als denkend wezen (Descartes), het belang van emoties (David Hume) en de dwarse opvattingen van Nietzsche (de mens als het niet-vaststelbare dier). Tenslotte aandacht voor de inzichten van een aantal  denkers uit de kring van de filosofisch antropologie, zoals Max Scheler.

Praktische informatie

Data: dinsdag 24 september - 4 december 2024 (dinsdag 22 oktober geen les!)
Tijd:  14.00 - 16.00 uur
Locatie: de SOOP, kamer 6
Docent: Bart Voorsluis
Kosten cursus: € 30,-.

De syllabus met vertaalde fragmenten, à € 15-, is uiterlijk een week vóór de aanvang van de cursus beschikbaar bij de SOOP.

De cursus is inmiddels volgeboekt!